Neden Fırsatımız Varken Kendimizi Kurtarmadık

17 Mart 2011, 10:03 PINAR YILMAZ

Neden Fırsatımız Varken Kendimizi Kurtarmadık

TEMA Vakfı, 15 Mart Dünya Tüketiciler Günü’nde, FB 1907 Derneği Salonu’nda Dünyanın Durumu 2010 Direktörü Erik Assodourian’ın katılımıyla “Kültürleri Dönüştürmek: Tüketicilikten Sürdürülebilirliğe” konulu söyleşi düzenledi. TEMA Vakfı Kurucu Onursal Başkanı Hayrettin Karaca, TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Yeşne İren Karaca, TEMA Vakfı Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Doğan, TEMA Temsilci ve Gönüllü Sorumluları ile çalışanların katıldığı söyleşide konuşan Erik Assodourian, insanlığın gelecekte kendine şu soruyu sormak zorunda kalacağını belirtti: “Neden elimizde fırsat varken kendimizi kurtarmadık? Aptallığımızdan mı? Yoksa kurtarılmaya değmediğimizi içten içe biliyor muyduk?’” Sorunun yanıtını da veren Erik Assodourian, “Yanıt, insanların aptallığından ya da kendini yok etmeye meylinden çok kültürle ilgilidir. Bir insanın büyürken tanıdığı kültürel normlar, semboller, değerler ve gelenekler, onun için ‘doğal’ hale gelir. Dolayısıyla bu değerler üzerinde yaşayan insanlara tüketimi azalt demek, nefes alma demek gibidir. Bir anlığına nefes almayı bıraksalar da sonra yeniden alırlar. Uygarlığın çöküşünü önlemek için egemen kültürel süreçlerin tamamen değişmesi gerekir ve bu emek gerektiren ama sonuç alınabilen bir süreçtir” dedi.

“Dünyanın Sahip Olduğu Kapasitenin Üçte Birinden Fazlasını Kullanıyoruz.”

Ekolojik Ayak İzi Göstergemizin, insanlığın dünyanın sahip olduğu kapasitenin 1.3’nü, bir başka bir başka deyişle kapasitesinin üçte birinden fazlasını kullandığımıza dikkat çeken Erik Assodourian, Dünya nüfusunun % 5’ni oluşturan Amerikalılar, dünyadaki tüketim harcamasının % 32’sini gerçekleştiriyor. Eğer diğer insanlar da Amerikalılar gibi yaşasa dünya üzerinde sadece 1.4 milyar insan yaşabilirdi, eğer Türkler gibi yaşasalardı bu rakam 5 milyar olurdu. Günümüzün 6.8 milyarlık dünyasında modern tüketim alışkanlıklarımızı göreceli olarak bile temel seviyelerde sürdürmemiz mümkün değil” dedi.

Dünyanın Durumu 2011: “Kültürleri Dönüştürmek: Tüketicilikten Sürdürülebilirliğe”

Çevre sorunlarını inceleyen bağımsız araştırma kuruluşu Worldwatch Enstitüsü’nün hazırladığı, “Dünyanın Durumu 2010” kitabı Türkiye yayın hakkı sahibi TEMA Vakfı ve Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlandı.

“Kültürleri Dönüştürmek: Tüketicilikten Sürdürülebilirliğe” adını taşıyan ve proje koordinatörlüğünü Erik Assadourian’ın yaptığı rapor nitelikli çalışma, 35 yazarın katkısıyla hazırlandı. Sürdürülebilirlik konusunda bir çağrı niteliği taşıyan rapor, Grameen Bankası Kurucusu ve 2006 Nobel Barış Ödülü sahibi Muhammed Yunus’un önsözüyle okura ulaşıyor. Önsözde raporu, “Düşünülebilecek en büyük kültürel değişimlerden birine çağrı” diye nitelendiren Yunus, bu yorumunun devamında, “Rapor, temiz teknolojiler ve aydınlanma tedbirleri için standart çözümler sunmanın ötesine geçiyor. Çağdaş tüketiciliğin, insanoğlunun esenliğini tehlikeye atan pratiklerin ve değerlerin temellerini sorgulamaya teşvik ediyor” saptamasını da yapıyor.

Sürdürülebilirlilik de Doğal Kılınmalı

Worldwatch Enstitüsü Başkanı Christopher Flavin ise kaleme aldığı giriş yazısında dört temel noktaya dikkat çekerek, “Günümüzde 6,8 milyardan fazla insanın maddi kaynaklara olan talebi giderek artıyor, ekosistemler yok ediliyor, her yıl atmosfere ısıyı hapsedici milyarlarca ton gaz salınıyor ve küresel kaynak kullanımı sürekli artıyor” diyor. Flavin bu nedenle, sürdürülebilirlik konusunda kültürel bir dönüşüm yaşanması gerektiğini vurgulayıp, “Bu değişimi sağlamak için dinsel değerler yeniden canlandırılabilir. İş hayatındaki modeller dönüştürülebilir ve eğitimsel paradigmalar geliştirilebilir” önerilerini sıralıyor. Flavin ayrıca günümüzde tüketicilik ne kadar doğalsa gelecekte sürdürülebilir şekilde yaşamanın da o kadar doğal kılınması gerektiğinin altını çiziyor.

Kültürel Değişim

Bir kitap haline getirilerek basılan raporda, sürdürülebilir kültürün yerleşmesinde din, eğitim, iş dünyası, devlet ve medyanın rolü çeşitli modellerle desteklenerek anlatılıyor. Kitapta, Tüketici Kültürlerinin Yükselişi ve Düşüşü, Eski ve Yeni Gelenekler, Eğitimin Yeni Görevi: Sürdürülebilirlik, İş Dünyası ve Ekonomi: Yönetim Öncelikleri, Devletin Tasarındaki Rolü, Medya: Sürdürülebilirliğin Yayınını Yapmak, Sosyal Hareketlerin Gücü başlıklarından oluşan 7 bölüm yer alıyor.

Kitapta ayrıca Ekim 2008 ve Eylül 2009 arasındaki döneme ilişkin raporlardan yola çıkılarak hazırlanan “Dünyanın Durumu: Yılın Özeti” bölümü bulunuyor. Genel olarak çevre kalitesini ve toplumsal refahı etkileyen ilerlemelerin, gerilemelerin ve yanlış adımların derlemesi niteliğindeki özet bölümde, dünyanın yaşadığı çevresel krize, görsellerle dikkat çekiliyor.

Türkiye Çöl Olmasın! TEMA Vakfı